Kỷ niệm 77 năm ngày thành lập Đảng bộ huyện Lâm Thao (12/7/1946-12/7/2023)
Lâm Thao là địa phương giàu truyền thống yêu nước, trải qua các thời kỳ lịch sử, nhất là từ khi có Đảng cộng sản lãnh đạo, vùng đất “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” đã được các thế hệ cán bộ, đảng viên, Nhân dân Lâm Thao kế tiếp nhau chung sức, chung lòng, cần cù sáng tạo trong lao động, kiên cường, dũng cảm sát cánh cùng Nhân dân cả nước đấu tranh chống giặc ngoại xâm, giành độc lập thống nhất Tổ quốc và xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp. Ngay từ khi Đảng cộng sản Việt Nam ra đời, Lâm Thao là một trong những địa bàn của Tỉnh sớm có phong trào cách mạng và thành lập được tổ chức Đảng Cộng sản. Ngày 01 tháng 10 năm 1940, chi bộ Đảng ở Cao Mại được thành lập là một sự kiện chính trị quan trọng, là chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên ra đời ở huyện Lâm Thao; mặc dù chỉ tồn tại trong vòng 5 tháng do địch đàn áp khủng bố, song dưới sự lãnh đạo của chi bộ Đảng, sự hoạt động tích cực của các đồng chí Khu ủy Đ, sự lãnh đạo của Mặt trận Việt Minh, lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang Lâm Thao không ngừng lớn mạnh, phát triển. Sau khi Uỷ ban khởi nghĩa Trung ương ra lệnh tổng khởi nghĩa trên toàn quốc, ngày 17 tháng 8 năm 1945, chớp thời cơ thuận lợi, dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Đông Dương, sự tổ chức của Mặt trận Việt Minh, lực lượng vũ trang và Nhân dân Lâm Thao tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền ở địa phương. Thắng lợi đó đã góp phần cùng Nhân dân trong tỉnh và Nhân dân cả nước làm nên thắng lợi vĩ đại của cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Trước những khó khăn của những ngày đầu giành chính quyền cách mạng với tình thế “Ngàn cân treo sợi tóc”, từ trong phong trào đấu tranh giành chính quyền cách mạng, tổ chức cơ sở Đảng ở Lâm Thao đựơc phục hồi và phát triển rộng khắp. Tháng 01 năm 1946, đồng chí Nguyễn Thế Y (tức Tôn Minh), Tỉnh ủy viên được Tỉnh ủy Phú Thọ cử về phụ trách huyện Lâm Thao, đồng chí kết nạp được 02 đảng viên, hình thành chi bộ mới, chi bộ thực hiện công tác tuyên truyền phát triển Đảng ở các xã trong huyện, làm nhiệm vụ của Ban cán sự huyện. Tuy nhiên, để có sự lãnh đạo thống nhất, ngày 12 tháng 7 năm 1946 Ban Cán sự Đảng huyện Lâm Thao (tức Huyện ủy lâm thời) được thành lập, do đồng chí Nguyễn Thế Y làm Bí thư. Đảng bộ huyện Lâm Thao ra đời là một mốc son đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa sâu sắc trong lịch sử đấu tranh cách mạng của Nhân dân Lâm Thao. Từ đây, nhiệm vụ vừa kháng chiến, vừa kiến quốc của Nhân dân Lâm Thao được đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp thống nhất của Đảng bộ huyện.
Trong điều kiện vừa mới thành lập, số lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên còn hạn chế, song hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thực hiện đường lối kháng chiến “Toàn dân, toàn diện, trường kỳ và tự lực cánh sinh” của Đảng, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh ủy Phú Thọ, Đảng bộ Lâm Thao đã lãnh đạo Nhân dân trong huyện anh dũng chiến đấu chống địch càn quét, kiên cường giữ đất, bám trụ lâu dài, trực tiếp chiến đấu hàng